Komunikaty
Naczelny Sąd Administracyjny o transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia (wyrok z dnia 10.10.2018 r., sygn. akt II OSK 2552/16)
Wyrokiem z dnia 10 października 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 maja 2016 r., sygn. akt III SA/Kr 1400/15 (link) oddalający skargę na decyzję Wojewody Małopolskiego utrzymującą decyzję kierownika urzędu stanu cywilnego, którą odmówiono skarżącej przeniesienia do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia sporządzonego dla jej dziecka urodzonego w Wielkiej Brytanii. W ocenie organów obu instancji transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej m.in. z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, gdyż z treści przedłożonego aktu urodzenia wynika, że skarżąca figuruje w nim jako matka, a w rubryce aktu opisanej jako „rodzic” została wpisana druga kobieta.
Pisemne uzasadnienie tego orzeczenia nie zostało jeszcze sporządzone.
Natomiast z ustnych motywów rozstrzygnięcia, przedstawionych przez sędziego sprawozdawcę wynika, że Naczelny Sąd Administracyjny za kluczową kwestię w rozpoznawanej sprawie uznał ochronę praw dziecka, której przejawem jest obowiązek transkrypcji aktu urodzenia. NSA zwrócił uwagę, że w niniejszej sprawie obywatelka Polski (matka dziecka) złożyła wniosek o dokonanie transkrypcji aktu urodzenia syna, który z mocy prawa posiada obywatelstwo polskie. Tymczasem aby uzyskać dokument potwierdzający polskie obywatelstwo (paszport lub dowód osobisty), konieczne jest przedstawienie właściwemu organowi polskiego aktu urodzenia. Zgodnie z art.104 ust. 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego transkrypcja jest obligatoryjna m.in. jeżeli obywatel polski, którego dotyczy zagraniczny dokument stanu cywilnego, ubiega się o polski dokument tożsamości lub nadanie numeru PESEL. Taki zabieg legislacyjny miał na celu wyeliminowanie sytuacji, w której nie zostaną wydane dokumenty potwierdzające tożsamość, co mogłoby uniemożliwić realizację praw związanych z posiadaniem obywatelstwa polskiego przez małoletniego, tj. prawo do korzystania z opieki zdrowotnej, czy oświaty. Ustawowy obowiązek transkrypcji aktu stanu cywilnego - prowadzący do poświadczenia tożsamości dziecka - wpisuje się w cały system ochrony praw dziecka, co znajduje potwierdzenie m.in. w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
NSA zaznaczył, odnosząc się tylko do stanu faktycznego stanowiącego przedmiot rozpoznawanej sprawy, że obowiązek transkrypcji wskazany w art. 104 ust. 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, realizowany wyłącznie w celu ochrony praw dziecka poprzez umożliwienie mu poświadczenia jego tożsamości, nie stoi w sprzeczności z zasadami porządku publicznego. Opisany wyrok nie dotyczy statutu związku jednopłciowego, ale podstawowych praw osoby małoletniej.