Komunikaty

       W dniu 1 kwietnia 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny, orzekając w pełnym składzie, wydał postanowienie w sprawie o sygn. akt I OPS 4/17 o odmowie podjęcia uchwały na wniosek Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej wystąpiła w swoim wniosku o podjęcie przez Naczelny Sąd Administracyjny w pełnym składzie uchwały na podstawie art. 15 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) - zwanej dalej „ppsa”, mającej na celu wyjaśnienie rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, przez udzielenie odpowiedzi na pytanie:

„Czy brak możliwości wykazania zarządu nieruchomością w oparciu o dokumenty, o których mowa w art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 22, poz. 99, ze zm.) - zwanej dalej uggw, wobec uchylenia ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, wyłącza możliwość dowodzenia istnienia zarządu nieruchomością na podstawie innych środków dowodowych, stosownie do art. 75 i art. 76 § 3 w zw. z art. 76 § 1 i § 2 i w zw. z art. 77 § 1 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 23) - zwanego dalej kpa, dla wykazania, że określona nieruchomość nie należała na dzień 27 maja 1990 r. do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191, ze zm.)?".

W przypadku negatywnej odpowiedzi na powyższe pytanie, Prokuratoria Generalna RP wniosła o wyjaśnienie:

"Czy do wykazania zarządu nieruchomością wykonywanego w dniu 27 maja 1990 r. przez państwowe jednostki organizacyjne znajduje zastosowanie katalog środków dowodowych określony w § 4 i § 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lutego 1998 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu (Dz.U. Nr 23, poz. 120)?".

W przepisach art. 15 § 1 pkt 2, art. 264 § 2 i art. 268 ppsa, ustawodawca nałożył na wnioskodawcę podjęcia uchwały przez Naczelny Sąd Administracyjny obowiązek wykazania istnienia w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżności w stosowaniu tych samych przepisów prawa do tych samych stanów faktycznych w sprawach indywidualnych. Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, działając jako wnioskodawca, miała więc obowiązek wykazać istnienie aktualnie rozbieżnych orzeczeń sądów administracyjnych dotyczących stosowania przepisów prawa wskazanych w pytaniach swojego wniosku.

W ocenie pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonej w postanowieniu z dnia 1 kwietnia 2019 r., uzasadnienie wniosku Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej nie zawiera wskazania takich orzeczeń, dlatego nie został spełniony, ustanowiony przez ustawodawcę, wymóg formalny dopuszczalności wydania przez Naczelny Sąd Administracyjny stosownej uchwały.

Charakter prawny i normatywny cel uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego, wynikający z art. 15 § 1 pkt 2 i art. 269 ppsa, oraz dopuszczalność jej podejmowania tylko na uzasadniony wniosek uprawnionych podmiotów oznacza bowiem, że Naczelny Sąd Administracyjny nie może podejmować takiej uchwały z własnej inicjatywy, dlatego nie może też zastępować wnioskodawcy w wykazywaniu zaistnienia rozbieżności mających uzasadniać wniosek o podjęcie uchwały.

Powstała zaś w przeszłości w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżność w stosowaniu niektórych z przepisów prawa wskazanych we wniosku Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, została wyjaśniona przez Naczelny Sąd Administracyjny w drodze dwóch kolejnych uchwał podjętych w składzie siedmiu sędziów: w dniu 27 lutego 2017 r., sygn. akt I OPS 2/16 oraz w dniu 26 lutego 2018 r., sygn. akt I OPS 5/17. W sentencjach obu uchwał zaprezentowano jednolite stanowisko, z którego wynika, że: „Pozostawanie nieruchomości we władaniu przedsiębiorstwa PKP bez udokumentowanego prawa w sposób określony w art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 22, poz. 99 ze zm.) oznacza, że nieruchomość ta należała w dniu 27 maja 1990 r. do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191, ze zm.).

postanowienie pełnego składu NSA z dnia 1 kwietnia 2019 r. sygn. akt I OPS 4/17 (link)